Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΩΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ !

Συνομιλήσαμε με τον συγγραφέα του βιβλίου, έργο του οποίου είναι και το «Άγιο Φώς» : 

Το θαύμα του Μεγάλου Σαββάτου στον Τάφο του Χριστού. Σαράντα δύο ιστορικές μαρτυρίες (9^ος-16^ος αι.)», Χαράλαμπο Σκαρλακίδη , αρχιτέκτονα και καθηγητή σχεδιαστικών προγραμμάτων μεσω Η/Υ.

Έχετε ερευνήσει επισταμένως  το θέμα της εμφανίσεως του Αγίου Φωτός και καταγράψατε τα στοιχεία και τις μαρτυρίες που συγκεντρώσατε στο βιβλίο σας «Άγιο Φως : Το θαύμα του Φωτός της Αναστάσεως στον Τάφο του Χριστού».

Τι ακριβώς είναι το Άγιο Φως και πότε εμφανίστηκε πρώτη φορά;

Το Άγιο Φως εμφανίστηκε πρώτη φορά την ημέρα που αναστήθηκε ο Χριστός.Όταν αναστήθηκε ο Θεάνθρωπος, ένα υπερκόσμιο Φως περιέβαλε το αναστημένο σώμα Του,

το λεγόμενο Ακτιστο Φῶς, το οποίο είναι το Φως τῃς θεότητάς του. Αυτό το φως γέμισε όλο τον τάφο. Αυτή εἴναι η πρώτη παρουσία του Αγίου Φωτός μέσα στην Ιστορία,την ώρα που αναστήθηκε ο Χριστός, τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, στις 5 Απριλίου του έτους 33 μ.Χ.

Και από τότε έως σήμερα,την ἴδια ημέρα, στο ίδιο μέρος, το ίδιο φως εμφανίζεται ως υπενθύμιση και επαλήθευση της Αναστάσεὡς Του. Επιπλέον, το Άγιο Φως είναι το μοναδικό γεγονός μέσα στην Παγκόσμια Ἱστορία το οποίο επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο την ίδια ημέρα, το Μεγάλο Σάββατο, επί σχεδόν δύο χιλιετίες. Ένα γεγονός, όταν πραγματοποιείται, τελειώνει και δεν επαναλαμβάνεται. Ἡ Ανάσταση του Χριστού είναι το μοναδικό γεγονός της Ιστορίας το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε  ότι κατά κάποιον τρόπο δεν έχει «τελειώσει». Κάθε Μεγάλο Σάββατο το γεγονός της Αναστάσεως ξαναζωντανεύει ή αναβιώνει μέσα από το Άγιο Φως, Και όταν λέμε ότι η Ανάσταση αναβιώνει σε κάποιον βαθμό, κυριολεκτούμε κιόλας, διότι την ώρα που εμφανίζεται το Άγιο Φώς, εκείνη την ώρα μέσα στον ναό είναι παρών και ο Αναστημένος Χριστός. Κατά συνέπεια, ως απάντηση στο ερώτημα τι ακριβώς είναι το Άγιο Φως, μπορούμε να πούμε ότι είναι το Φως της Αναστάσεως του Θεανθρώπου, το οποίο φανερώνεται κάθε χρόνο στον Άγιο Τάφο ως υπενθύμιση και επισφράγιση ότι ο Χριστός πράγματι αναστήθηκε.

Τι ακριβώς περιέχει το βιβλίο σας για το Άγιο Φως;

Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί την πρώτη πλήρη ιστορική έρευνα που έχει γίνει εως και σήμερα για το θέμα αυτό σε Παγκόσμια κλίμακα. Ανάμεσα στους 70 συγγραφείς που περιγράφουν την κάθοδο του Αγίου Φωτός περιλαμβάνο­νται 

14 Γάλλοι, εννέα Άγγλοι, επτά Ελληνες, έξι Γερμανοί, πέντε Άραβες, πέντε Αρμένιοι,τέσσερις Πέρσες, τέσσε­ρις Ιταλοί, τρεις Ρώσοι, τρεις Ισλανδοί, δυο Αιγύπτιοι, δυο Χαλδαίοι, ένας Μολδαβός, ένας Σύρος, ένας Αιθίοπας, ένας Βέλγος και ένας Ελβετός.Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δίνουν τη μαρτυρία τους για το Φως. 

Από τις 70 ιστορικές μαρτυ­ρίες που υπάρχουν στο βιβλίο περίπου οι μισές έρχονται στο φως της δημοσιότητας πρώτη φορά.Η έρευνά μου κράτησε πολλά χρόνια και για την ολο­κλήρωσή της αναγκάστηκα να κάνω μια πολύ μεγάλη περιο­δεία στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της κόσμου, σε Λονδίνο, Παρίσι, Μόναχο, Βερολίνο, Βατικανό, Οξφόρδη,Κωνσταντι­νούπολη, Κάιρο, και σε άλλες,μικρότερες, ευρωπαϊκές βιβλι­οθήκες,ώστε να συλλέξω το υλικό που χρειαζόμουν. Έπρε­πε να συλλέξω σπάνια μεσαι­ωνικά χειρόγραφα και σπάνιες ιστορικές πηγές. Μέσα στο  βι­βλίο υπάρχουν 20 μεσαιωνικά χειρόγραφα με τις σημαντικό­τερες διηγήσεις περί του Αγί­ου Φωτός. Να επισημάνω ότι το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες και κυκλοφορεί σε περισσότερες από 20 χώρες. Το ευχάριστο είναι ότι μέ­σω αυτής 

της διεθνούς εξάπλωσης ο δυτικός κόσμος μαθαίνει για το μεγάλο αυτό θαύμα της Ορθοδοξίας, το οποίο έως σή­μερα αγνοούσε.  Το θαύμα είναι εντελώς άγνωστο στη Δύση.

Στο βιβλίο σας παραθέτετε μαρτυρίες από τον 4ο έως τον 16ο αιώνα. Ποια είναι η αρχαι­ότερη μαρτυρία;

Η αρχαιότερη ιστορική μαρτυ­ρία σχετικά με την παρουσία του Αγίου Φωτός αφορά τον Άγιο Γρηγόριο τον Φωτιστή, αρμενικής καταγωγής πατέρα,ο οποίος ασκήτευε σε μια σπη­λιά κάτω από τον βράχο του Γολγοθά στις αρχές του 4ου αιώνα. Το Άγιο Φως κατήλθε παρουσία του Αγίου και άναψε μια κανδήλα που υπήρχε στον Τάφο. Το περιστατικό έλαβε χώρα περί το έτος 330 μ.Χ. και έχει καταγραφεί από τρεις Αρ­μένιους ιστορικούς. Την εποχή εκείνη, βεβαίως, δεν υπήρχε η ειδική τελετή. 

Το Αγιο Φως εμ­φανιζόταν μόνο του, χωρίς να το προσκαλεί κάποιος. Η τε­λετή άρχισε να σχηματίζεται στο δεύτερο μισό του 8ου αι­ώνα, όπως φανερώνει το αποκαλούμενο «Pontificale» του Πουατιέ, μια γαλλική ιστορι­κή πηγή.

Ο τρόπος με τον οποίο γινό­ταν η τελετή πριν από μία χι­λιετία ήταν ίδιος με τον ση­μερινό ή υπάρχει κάποια δι­αφορά;

Ναι, υπάρχει. Ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η τελετή την εποχή εκείνη ήταν 

πολύ διαφορετικός από τον σημερινό. Από τον 8ο αιώνα έως τον 15ο αιώνα, 

δηλαδή επί επτά συνε­χόμενους αιώνες, την ώρα της τελετής του Αγίου Φωτός 

δεν υπήρχε κανένας μέσα στον Τά­φο. Ο Τάφος ήταν άδειος και σφραγισμένος 

με μελισσοκέρι. Ο ορθόδοξος Πατριάρχης δεν εισερχόταν στον Τάφο, αλλά διάβαζε τις ειδικές  επι­κλήσεις έξω από το μνημείο,ενώπιον όλου του κόσμου. 

Αυ­τό σημαίνει ότι, όταν άναβε η κανδήλα μέσα στον Τάφο και εμφανιζόταν 

το Άγιο Φως, το μνημείο ήταν άδειο και κλει­δωμένο. Αυτός είναι ο βασικός 

λόγος που την εποχή εκείνη δεν υπήρχε καμία αμφιβολία περί της αυθεντικότητας 

του θαύματος.

Ποια ήταν η αντιμετώπιση των αλλοθρήσκων απέναντι στο θαύμα και κυρίως η αντιμετώπιση των μουσουλμά­νων;

Το θαύμα είχε τόσο μεγάλο κύ­ρος πριν από μία χιλιετία, που κυριολεκτικά μάλωναν 

οι χρι­στιανοί και οι μουσουλμάνοι ποιος θα είναι αυτός που θα μπει πρώτος στον Τάφο με­τά την εμφάνιση του Φωτός. Πολλές φορές έμπαινε πρώ­τος ο σουλτάνος ή ο εμίρης. Σας διαβάζω μια πολύ σύντομη διή­γηση που προέρχεται από έναν μουσουλμάνο, τον Ιμπν αλ Κας, ο οποίος έγραψε το έτος 940: «Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί συγκεντρώνονται γύρω από τον βράχο του Τάφου. Ο εμίρης και ο ιμάμης του τεμένους είναι παρόντες. Ο σουλτάνος κλειδώνει την πόρτα του Τάφου. Όλοι πα­ραμένουν ακίνητοι, μέχρι που αντικρίζουν ένα φως παρόμοιο με λευκή φωτιά, το οποίο βγαί­νει από το εσωτερικό του Τά­φου. Τότε ο σουλτάνος ανοίγει την πόρτα και εισέρχεται κρα­τώντας μια λαμπάδα, την οποία ανάβει με αυτό το φως, και εν συνεχεία εξέρχεται. Η φλόγα της αναμμένης λαμπάδας

δεν καίει. Τη δίνει στον ιμάμη, που τη μεταφέρει και ανάβει τις κανδήλες του Ισλαμικού τεμένους». Αυτή είναι η διήγηση του  μουσουλμάνου νομοδιδάσκαλου Ίμπν αλ Κας.

Όπως αναφέρει ο Άραβας χρονογράφος, οι μουσουλμάνοι άρχοντες της Ιερουσαλήμ είχαν τον απόλυτο έλεγχο της τελετής. Ήταν παρόντες ο ιμάμης του τεμένους, ο εμίρης και ο σουλτάνος,ο οποίος ήταν ο μόνος που κατείχε τα κλειδιά του Τάφου. Ο ορθόδοξος Πατριάρχης διάβαζε τις καθιερωμένες επικλήσεις για την έλευση του Αγίου Φωτός έξω από τον Τάφο, ενώπιον όλου του παριστάμενου πλήθους. Όλα γίνονταν φανερά. Ο Τάφος ήταν κλειδωμένος και άδειος. Και ξαφνικά, ένα λευκό Φως βγήκε από το εσωτερικό του. Πρόκειται για το υπερφυές Φως που πηγάζει από τον ίδιο τον Τάφο. Τότε ο σουλτάνος ξεκλείδωσε τον Τάφο και εισήλθε για να ανάψει τη λαμπάδα του. Οι μουσουλμάνοι συμμετείχαν σε τέτοιον βαθμό και με τέτοια επισημότητα, που  νομίζει κανείς ότι η τελετή ήταν δική τους. Φανταστείτε, λοιπόν πόσο κύρος είχε το θαύμα την εποχή εκείνη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης και π αναφορά ότι π ιερή φλόγα δεν καίει. Ο Ιμπν αλ Κας είναι ο πρώτος ιστορικός που αναφέρει ότι το Άγιο Φως δεν καίει. Κάτι που παρατηρείται έως σήμερα,όχι όμως από όλους τους ανθρώπους.

Νομίζω ότι θα άξιζε μια «εκτενέστερη αναφορά στην περίπτωση του μοναχού Μητροφάνη, ο οποίος βίωσε το θαύμα ως αυτόπτης μάρτυρας.

Ας μιλήσουμε γι’ αυτό.

 Ο μοναχός Μητροφάνης, με καταγωγή από την Κερασούντα του Πόντου, κρύφτηκε το Μεγάλο Σάββατο του 1926 σε μια εσοχή στην οροφή του Τάφου, με αποτέλεσμα να βιώσει την έλευση του Φωτός από κοντά.Το πρώτο που αντίκρισε ήταν ένα γαλάζιο Φως, το οποίο μετατράπηκε σε λευκό και εν συνεχεία μεταμορφώθηκε σε μια ολοφώτεινη σφαίρα, όπως ο ήλιος. Αυτό το Φως ήταν η αιτία που άναψαν η κανδήλα και οι δεσμίδες των κεριών που κρατούσε ο Πατριάρχης. Ο ίδιος ο μοναχός, όπως αναφέρει, ένιωσε το σώμα του να φλέγεται ολόκληρο.

Εξετάζοντας συνοπτικά τις 70 ιστορικές μαρτυρίες, ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αξίζει να επισημάνουμε; Είναι κοινός ο τρόπος με τον οποίο περιγράφεται το θαύμα;

 Σύμφωνα με τις 70 ιστορικές πηγές που υπάρχουν στο βιβλίο, την ώρα που εμφανίζεται το Φως μέσα στον Ναό της Αναστάσεως λαμβάνουν χώρα πέντε διαφορετικά γεγονότα ή πέντε διαφορετικά φαινόμενα. Το πρώτο είναι ότι όλοι οι αυτόπτες μάρτυρες  κάνουν λόγο για ἑνα φῶς που έρχεται από τα ουράνια, από τον τρούλο του ναού, το οποίο διαχέεται και εξαπλώνεται μέσα στον ναό. Υπάρχουν αυτόπτες μάρτυρες που το περιγράφουν σαν αστραπή. Το δεύτερο φαινόμενο είναι ότι το ίδιο φως βγαίνει μέσα από τον Τάφο, δηλαδή αναδύεται μέσα από τον βράχο του Τάφου. Το τρίτο φαινόμενο είναι ότι κάποιες από τις λαμπάδες ή τα λυχνάρια των πιστών ανάβουν μόνα τους. Το τέταρτο είναι ότι η φλόγα η οποία ανάβει στις λαμπάδες δεν καίει. Και το πέμπτο, ότι ῃ κανδήλα μέσα στον Τάφο ανάβει από μόνη της.

 Πέντε,λοιπόν,διαφορετικά φαινόμενα,τα οποία λαμβάνουν χώρα περίπου στον ίδιο χρόνο. Αξίζει όμως να επαναλάβουμε ότι εκείνη την ώρα που ανάβει ῃ κανδήλα και αναδύεται το Άγιο Φως εντός του Τάφου δεν υπάρχει κανένας μέσα στο Μνημείο. Ο Τάφος είναι άδειος και κλειδωμένος.Επίσης, αν λάβουμε υπόψη ότι την εποχή εκείνη πριν από 1.000 χρόνια, δεν υπήρχε ηλεκτρισμός,δηλαδή δεν υπήρχε η τεχνολογική δυνατότητα να αναπαραγάγει κάποιος μια αστραπή, δεν μένουν περιθώρια για την παραμικρή αμφιβολία περί του θαύματος.

Πέραν πάσης αμφιβολίας, το γιο Φως είναι ένα σημείο θεϊκό. Τι θα απαντούσατε σε όσους κατά καιρούς αμφισβητούν αυτή τη θεοσημία;

Καθένας έχει δικαίωμα να αμφισβητεί ό,τι θέλει και να πιστεύει σε ό,τι θέλει. Φτάνει να μην προσβάλλει την πίστη των άλλων ανθρώπων. Είναι θλιβερό το γεγονός ότι

το Άγιο Φως στις ημέρες μας «καταδιώκεται» όχι από αλλόθρησκους  αλλά από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις ορθοδόξων. Τις τελευταίες ημέρες έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας οι δηλώσεις ενός Αρχιερέα που ανήκει στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, του Επισκόπου Θεοφάνη, ο οποίος αμφισβητεί με πρωτόγνωρο μένος την αυθεντικότητα του θαύματος. Ο εν λόγω Επίσκοπος ισχυρίζεται ότι δεν κατέρχεται θαυματουργικώς κανένα 

Φως και ότι οι χιλιάδες πιστοί οι οποίοι βιώνουν και βλέπουν το Άγιο Φως στο πέρασμα 

των χρόνων έχουν ὁλοι παραισθήσεις. Δηλαδή, δεν βλέπουν το φως, αλλά φαντάζονται ότι  το βλέπουν. Ο Επίσκοπος Θεοφάνης, που έχει κάνει ανάλογες δηλώσεις και κατά το παρελθόν,έχει αναδείξει τον εαυτό του σε μανιώδη διώκτη του Αγίου Φωτός. Οι απόψεις του επί του θαύματος, εκτός απὀ  ανυπόστατες και ευφάνταστες, είναι και άκρως προσβλητικές προς τους πιστούς που βιώνουν το Φως και τη χάρη του αναστημένου Χριστού. 

Σύμφωνα με μια δεύτερη δήλωση που ήρθε στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες,από τον σκευοφύλακα του Ναού της Αναστάσεως,Επίσκοπο Ισίδωρο αναφέρεται ότι η ιερή κανδήλα που μεταφέρεται μέσα στον Τάφο από τον ίδιο είναι μεν αρχικά σβησμένη, στη συνέχεια όμως την ανάβει προτού εξέλθει από το μνημείο.Αυτό σημαίνει ότι, όταν ο Πατριάρχης εισέρχεται στον Τάφο για την τελετή του Αγίου Φωτός, βρίσκει ήδη αναμμένῃ την κανδήλα. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε τα εξής: Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο πράγματι συμβαίνει σήμερα, δεν σημαίνει ότι το ίδιο συνέβαινε και κατά το παρελθόν. Το σημαντικότερο όμως είναι το εξής: Αυτό το οποίο κάνει ο εκάστοτε Πατριάρχης μέσα στον Τάφο είναι τελείως ανεξάρτητο από το θαύμα. Το Άγιο Φως κατέρχεται κάθε χρόνο και πλημμυρίζει τα πάντα, όχι μόνο τον Τάφο αλλά και όλο τον ναό, και ανάβει κάποιες από τις λαμπάδες των πιστών ή ακόμα και κανδήλες που υπάρχουν εντός του ναού. Το Φως κατέρχεται και επισκιάζει όλη την Αγία Γη και πρωτίστως επισκέπτεται τις καρδιές και τις ψυχές των καλοπροαίρετων και αγαθών ανθρώπων. Ὡς εκ τούτου, το θαύμα του Αγίου Φωτός είναι τελείως αποκομμένο και ανεξάρτητο από αυτά που κάνει ο Πατριάρχης εντός του Τάφου και από το αν η κανδήλα ανάβει με φυσικό τρόπο ή όχι. Αν ένας Επίσκοπος ή Πατριάρχης δεν πιστεύει στο θαύμα, αυτό δεν σημαίνει ότι το θαύμα καταργείται.

Να μιλήσουμε για το θαύμα με τον κίονα που διερράγη και ανεφλέγη το1579.

Το Μεγάλο Σάββατο του 1579 οι Τούρκοι κυβερνήτες της Ιερουσαλήμ απαγόρευσαν στον Έλληνα Πατριάρχη και στους ορθόδοξους πιστούς να εισέλθουν στο ναό για την καθιερωμένη τελετή. Κατά τη δύση του ηλίου και ενώ ο Πατριάρχης στεκόταν πλησίον

ενός κίονα στην πύλη του ναού, ο κίονας διερράγη και ανεφλέγη και ο Πατριάρχης άναψε τις λαμπάδες του από τη φλόγα που ξεπήδησε από το μάρμαρο. Το γεγονός αυτό κατάγράφεται σε τρεις ανεξάρτητες ιστορικές πηγές :  από έναν Έλληνα ιερομόναχο, απὀ έναν Αρμένιο χρονογράφο και απὀ έναν Μολδαβό χρονογράφο. Η αρχαιότερη μαρτυρία για το γεγονός καταγράφεται σε ένα χειρόγραφο του έτους 1608 από τη βιβλιοθήκη του Μονάχου. 

Επιπλέον, ο κίονας εξετάστηκε από δύο καθηγητές πανεπιστημίου που είναι ειδικοί στις ρηγματώσεις, τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον Εβγκένι Μορόζοβ, που αμφότεροι 

απόφάνθηκαν υπέρ του θαυματουργικού σχισίματος του κίονα.  Στο βιβλίο παραθέτω αναλυτικά όλα τα στοιχεία.

 Έχουμε καταγεγραμμένες μαρτυρίες μετά το 1579;

Ὑπάρχουν πολλές μαρτυρίες και κατά τους επόμενους αιώνες, αλλά ῃ δική μου έρευνα εκτείνεται έως τα τέλη του16ου αιώνα. Ἠδη ο όγκος των πληροφοριών είναι πολύ μεγάλος.

Η συνέχεια της έρευνάς μου θα απαιτούσε έναν δεύτερο τόμο. Αξίζει να επισημάνουμε ότι από τις 70 ιστορικές μαρτυρίες που περιλαμβάνονται στο στο βιβλίο μου μόνο μία είναι αρνητική απέναντι στο θαύμα και αυτή προέρχεται από έναν μουσουλμάνο τον Αλ Τζαχίζ ο οποίος φαντάζεται ότι υπάρχει κάποιο τέχνασμα. Όλες οι υπόλοιπες μαρτυρίες, 69 στον αριθμό, αποδέχονται την αυθεντικότητα του θαύματος. Ο Επίσκοπος Θεοφάνης, στον οποίο προαναφέρθηκα, με κατηγόρησε ότι ἐβαλα στο βιβλίο μου μόνο τις θετικές μαρτυρίες. 

Τον πληροφορώ ότι έως τον 16ο αιώνα δεν υπάρχουν αρνητικές μαρτυρίες. Με κατηγόρησε επίσης ότι οι περισσότερες μαρτυρίες που ἐβαλα είναι ρωσικές και ότι οι Ρώσοι είναι δεισιδαίμονες. Από τις 70 μαρτυρίες του βιβλίου μόνον οι τρεις είναι ρωσικές και δεν νομίζω ότι οι Ρώσοι είναι δεισιδαίμονες,αλλά μάλλον κάποιος άλλος διώκεται από δαίμονες.

Έχει γίνει κάποια επιστημονική προσπάθεια καταγραφής του φαινομένου με ειδικές συσκευές μέσα στο Ναό;

 Το Μεγάλο Σάββατο του 2008 ο Ρώσος Φυσικός Αντρέι Βολκόφ, καθηγητής Φυσικής και Μηχανικής των Υλικών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Πυρηνικών Ερευνών της Μόσχας,

προσπάθησε να κατάγράψει την κάθοδο του Φωτός με κάποια ειδική συσκευή, με ένα ψηφιακό παλμοσκόπιο. Η  συσκευή κατέγραψε τρεις αόρατες ηλεκτρικές εκκενώσεις, δηλαδή κάτι σαν αόρατες αστραπές, την ώρα που εμφανίστηκε το Άγιο Φως.

Όπως αναφέρει ο Βολκόφ,οι μετρήσεις του επιβεβαιώνουν τη θαυματουργική φύση του 

φαινομένου, καθώς μέσα στον ναό έλαβαν χώρα τρία γεγονότα τα οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει πλήρως ανεξήγητα και ανερμήνευτα. Η έρευνά του δημοσιεύτηκε σε ρωσικό επιστημονικό περιοδικό, σε άρθρο που υπογράφεται από πέντε Ρώσους επιστήμονες. Στο βιβλίο μου παραθέτω όλα τα στοιχεία, ακόμα και την απεικόνιση της συσκευής του όταν εμφανίστηκε το Φως.