Όταν αποφασίζουμε να πάμε στον Ιερό Ναό πρέπει προκαταβολικά να πιστεύουμε ότι μπαίνουμε σε χώρο ιερό, σε τόπο προσευχής και κατανύξεως, όπου ευρίσκεται και κατοικεί αόρατα ο Θεός, ο Βασιλεύς των Βασιλευόντων και ότι κάθε είσοδός μας σε Ναό μας προσθέτει αγιασμό και Θεία ευλογία.
Αυτό επιβάλλει να μπαίνουμε σιωπηλοί, το βάδισμά μας να γίνεται σεμνά και αθόρυβα. Οι κινήσεις μας γενιά πρέπει να δεικνύουν ευλάβεια και η διάθεσή μα να μαρτυρεί διάθεση για λήψη ευλογίας και Θείας Χάριτος.
α) Άναμμα του κεριού
Εισερχόμενοι στο Ναό κάνουμε το σταυρό μας με μικρή υπόκλιση, κατευθυνόμαστε (εάν θέλουμε) στο παγκάρι και παίρνουμε ένα ή δύο κεριά (η συνήθεια να ανάβουμε πολλά κεριά είναι λανθασμένη νοοτροπία και δημιουργεί προβλήματα).
Ένα προς τιμή του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων Του και ένα για τη σωτηρία των ψυχών των δικών μας ζώντων και τεθνεώτων (ή ένα για όλα). Και όταν το ανάβουμε με πολλή ευλάβεια, προσευχόμενοι, μπορούμε να λέμε: "Χριστέ μου, Συ είσαι το Φως του κόσμου. Βοήθησέ με ώστε και η ζωή μου να λιώνει από αγάπη προς τον πλησίον μου και να φωτίζει σαν το ταπεινό φως αυτού του κεριού".
β) Προσκύνηση των Αγίων Εικόνων
Στη συνέχεια κατευθυνόμαστε στα προσκυνητάρια, κάνουμε μία ή τρεις μικρές μετάνοιες με σταυρό (εάν έχει κόσμο τις μετάνοιες τις κάνουμε ενωρίτερα πριν έρθει η σειρά μας για να μην καθυστερούμε τους άλλους) και ασπαζόμαστε τις Αγίες Εικόνες (ή τα Άγια Λείψανα). Συγχρόνως λέμε την ευχή: "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με" ή "Υπεραγία Θεοτόκε, σώσων ημάς" ή "Άγιε του Θεού (τάδε), πρέσβευε υπέρ υμών" ή και ότι άλλο επιθυμεί ο καθένας. Ακολούθως οπισθοχωρούμε από τα πλάγια, χωρίς να στρέφουμε τα νώτα μας προς τα Άγια και χωρίς να δημιουργούμε πρόβλημα στους επόμενους που και αυτοί θα προσκυνήσουν.
γ) Η αμφίεση
Δεν εισερχόμεθα στους Ναούς με οποιαδήποτε αμφίεση. Η ακατάλληλη αμφίεση δεν δείχνει σεβασμό ούτε εκτίμηση, αλλά μάλλον περιφρόνηση. Εάν κανείς δεν το νιώθει αυτό και έχει αντίθετη άποψη, πρέπει να γνωρίζει ότι την ενδυμασία δεν την καθορίζουν οι επισκέπτες, αλλά ο Οικοδεσπότης. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο στην Εκκλησία, αλλά και στην καθημερινή ζωή και πράξη. Εάν λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, τι όφελος θα αποκομίσουμε από τις προσευχές μας, εάν με ακατάλληλη ενδυμασία εισέλθουμε στο Ναό; Ο Θεός βέβαια δεν έχει ανάγκη από τον τρόποι της αμφίεσής μας, διότι ενδιαφέρεται για την εσωτερική κατάσταση της ψυχής μας, αλλά εμείς έχουμε ανάγκη και πρέπει να παρουσιαστούμε με τρόπο που δείχνει το σεβασμό που κατά βάθος έχουμε: και προς τον ιερό χώρο και προς τον Θεό. Μπαίνουμε με οποιαδήποτε αμφίεση (π.χ. με κοντό παντελονάκι) στο γραφεί του Υπουργού ή του Στρατηγού για να ζητήσουμε μετάθεση του παιδιού μας; Μερικές μάλιστα γυναίκες εισέρχονται στους Ναούς με ανάρμοστη ενδυμασία. Εφόσον η Εκκλησία βάση της Αγίας Γραφής (Δευτερονόμιον κβ', 5), δεν δέχεται αυτή την αμφίεση, γιατί εσύ επιμένεις στην άποψή σου και θέλεις ο Θεός να αλλάξει το Νόμο Του; Γιατί θέλεις να σκανδαλίζεις με την αμφίεσή σου τον κόσμο; Δεν έχεις τόσες και τόσες ενδυμασίες για τις διάφορες ώρες και εποχές του έτους; Κάνε και μία ή δύο ενδυμασίες για τον Χριστό και την Παναγία! Αξίζει τον κόπο και θα έχεις και ευλογίες!δ) Οι θόρυβοι κατά την είσοδο
Μερικές φορές τα τακούνια των υποδημάτων δημιουργούν θόρυβο κατά τη μετακίνηση, ιδίως σε σκληρό δάπεδο. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή. Διότι εισερχόμενοι στο Ναό, μερικές φορές με κάποια αμηχανία ή απρόσεκτα και συνηθισμένοι εμείς στο θόρυβο αυτό, που δεν μας κάνει εντύπωση, δημιουργούμε σοβαρό πρόβλημα στους υπόλοιπους εκκλησιαζόμενους. Εάν μάλιστα η στιγμή της εισόδου μας συμπέσει με κάποια στιγμή που δεν ακούγονται ψαλμωδίες (οι οποίες καλύπτουν συνήθως τους άλλους θορύβους), η είσοδός μας δεν γίνεται μόνο αισθητή, αλλά και πολύ ενοχλητική. Ομοιάζει σαν να κάνουμε επίδειξη (προσέξτε με, μπαίνω!) ή σαν να παρελαύνουμε σε εθνική εορτή (αλλά μέσα στην εκκλησία!). Μη γένοιτο! Καλό είναι λοιπόν να περπατάμε προσεκτικά, αθόρυβα.
Δεν σιγοψάλλουμε (εκτός εάν αυτό έχει επιτραπεί, σύμφωνα με την αρχαία συνήθεια, η οποία όμως σήμερα δυστυχώς δεν είναι εφικτή), διότι είναι ενοχλητικό για τους διπλανούς μας. Δεν επαναλαμβάνουμε (μερικές μάλιστα φορές προτρέχοντας) τα λόγια του ιερέα (είναι επίδειξη ή λανθάνων εγωισμός...).
Δεν κάνουμε κάθε τόσο μετάνοιες, ούτε συνεχή σταυροκοπήματα (αυτά είναι προτιμότερο να τα κάνουμε στο σπίτι μας, όπου κανείς δεν μας παρεξηγεί και κανέναν δεν ενοχλούμε).
Όταν φέρνουμε στο Ναό τις προσφορές μας (πρόσφορα, λάδι, κλπ) δεν κάνουμε θόρυβο, ιδιαίτερα με τις πλαστικές σακούλες, οι οποίες αναδιπλούμενες είναι (για τους άλλους) πολύ ενοχλητικές. Εάν φθάσουμε στο Ναό καθυστερημένα, είναι προτιμότερο να τα παραδίδουμε στους υπευθύνους.
ε) Η προσωπική περιποίηση
Όταν κανείς πρόκειται να μεταβεί στην εκκλησία, προετοιμάζεται ψυχικώς αλλά και σωματικώς από πλευράς εμφανίσεως. Η σπουδαιότερη προετοιμασία φυσικά είναι η πρώτη, η ψυχική. Ακριβώς όμως γι΄ αυτό το λόγο πρέπει κανείς πολύ να προσέξει τη δεύτερη.
Επειδή ο Χριστός θέλει να Τον αγαπούμε με όλη μας την καρδιά και την ψυχή και τη διάνοια, πρέπει αυτό να το επιδειώκουμε και να το ζούμε. Εάν μια νέα ή μία κυρία πηγαίνοντας στην Εκκλησία την Κυριακή το πρωί βάφεται (στα μάτια, χείλη, νύχια, πρόσωπο, κλπ), πρέπει να καταλάβει ότι όλα αυτά δεν έχουν σχέση με ότι ζητά ο Κύριος. Δεν πάει κανείς να προσκυνήσει ή να κοινωνήσει με βαμμένα χείλη. Πρέπει να σκεφτεί ότι με την πράξη της αυτή δεν γνωρίζει τι ζητά και τι κάνει, ενώ συγχρόνως λερώνει με τα βαψίματά της τις εικόνες, τη λαβίδα και το μάκτρο (μαντήλι της Θείας Κοινωνίας).
στ) Η θέση που θα σταθούμε
Μετά την προσκύνηση των αγίων εικόνων, αθόρυβα, χωρίς να ομιλούμε, χωρίς να χαιρετούμε ή πολύ χειρότερα χωρίς να ασπαζόμαστε τους γνωστούς που βλέπουμε μέσα στο Ναό, πηγαίνουμε και λαμβάνουμε μία θέση. Εάν την ώρα αυτή που μπαίνουμε στο Ναό συμπέσει να διαβάζεται ο Εξάψαλμος του Όρθρου ή το Ευαγγέλιο, σταματάμε την κίνησή μας στην είσοδο του κυρίως Ναού. Από τη θέση αυτή παρακολουθούμε την ανάγνωση και μετά το πέρας συνεχίζουμε την κίνησή μας. Έτσι πρέπει, από σεβασμό προς τις ιερές αυτές αναγνώσεις.
Στη Θ. Κοινωνία από το "Μετά φόβου..." μέχρι το "Πάντοντε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμή", επειδή ο Χριστός ευρίσκεται μπροστά μας, στην Ωραία Πύλη και κοινωνούν οι πιστοί, δεν είναι σωστό να καθόμαστε. Στεκόμαστε όρθιοι, όσοι κι αν είναι οι μεταλαμβάνοντες. Ας κουραστούμε λίγο. Για το σεβασμό μας αυτό, ο Θεός θα μας ευλογήσει περισσότερο.
η) Η αναχώριση από το Ναό
Όταν πάμε να εκκλησιαστούμε, παραμένουμε στο Ναό μέχρι το τέλος της Θ. Λειτουργίας και παίρνουμε το αντίδωρο από το χέρι του ιερέα (ο οποίος προ ολίγου είχε πιάσει ολόκληρο το Σώμα του Χριστού) και συγχρόνως με αυτή την ενέργειά μας λαμβάνουμε την ευλογία του Θεού και της Εκκλησίας.Δεν φεύγουμε από την Θ. Λειτουργία ενωρίτερα από το "Δι΄ευχών..." διότι είναι προσβολή! Ο Χριστός να θυσιάζεται προσφέροντάς μας το Σώμα και το Αίμα Του και εμείς, φεύγοντας ενωρίτερα, να στρέφουμε τα νώτα μας, αδιαφορώντας. Μοιάζουμε σ΄ αυτήν την περίπτωση με τον Ιούδα, που έφυγε από το Μυστικό Δείπνο (την πρώτη Θεία Λειτουργία) ενωρίτερα, για την προδοσία! Εάν πάντως είναι απόλυτη ανάγκη, ας αναχωρίσουμε με ευλάβεια.
Μετά το "Δι΄ ευχών..." και τη λήψη του αντίδωρου, σιωπηλοί εξερχόμαστε του Ι. Ναού, χωρίς να αρχίζουμε μέσα στο Ναό τους χαιρετισμούς, ασπασμούς και συζητήσεις με τους γνωστούς και συγγενείς μας. Είναι πολύ κακή συνήθεια και πρέπει να διορθώσουμε και αυτήν την αταξία. Μέσα στο Ναό προ και μετά την Ακολουθία δεν συμπεριφορόμαστε όπως στα κοσμικά σαλόνια. Ο Ιερός Ναός συνεχίζει να είναι οίκος Θεού και μετά τις Ακολουθίες. Εμείς είμαστε οι καλεσμένοι και έχουμε υποχρέωση να σεβαστούμε τον οίκο του Οικοδεσπότη. Παρ΄ ότι δεν ξεχνούμε ότι είναι ο οίκος του Πατέρα μας, ο μεγαλύτερος σεβασμός δεν βλάπτει.
π. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου
